บรรจุภัณฑ์อาหาร บรรจุภัณฑ์พลาสติก

บรรจุภัณฑ์พลาสติกในปัจจุบันมีความหลากหลายและมีพลาสติกชนิดต่างๆ รวมอยู่กันมากมาย แต่ละชนิดมีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกัน คุณสามารถแยกแยะพลาสติกตามความหนาแน่นของโมเลกุลและคุณสมบัติพิเศษต่างๆ ตัวอย่างเช่นพลาสติก PE (Polyethylene) สามารถแบ่งแยกเป็นหลายประเภท เช่น LLDPE (Linear Low Density Polyethylene) , LDPE (Low Density Polyethylene) , MDPE (Medium Density Polyethylene) และ HDPE (High Density Polyethylene) แต่ละประเภทของพลาสติกยังสามารถปรับเปลี่ยนคุณสมบัติโดยการทำปฏิกิริยากับพลาสติกเพื่อสร้างพลาสติกใหม่ขึ้น นอกจากนี้กระบวนการผลิตที่แตกต่างกันยังสามารถทำให้ได้พลาสติกที่มีคุณสมบัติที่แตกต่างกันด้วย เช่น PP และ OPP เป็นต้น

(1) บรรจุภัณฑ์อาหาร โพลิเอทิลีน (Polyethylene – PE)

PE เป็นพลาสติกที่มีการใช้งานแพร่หลายและมีราคาที่คุ้มค่า ด้วยความสามารถในการละลายต่ำ เมื่อเปรียบเทียบกับพลาสติกอื่นๆ ทำให้มีต้นทุนการผลิตที่ต่ำ กระบวนการผลิต PE จะเป็นผลจากกระบวนการโพลิเมอไรส์ (Polymerization) ของก๊าซเอทิลีน (Ethylene) ในสภาวะความดันและอุณหภูมิสูง โดยไม่ต้องใช้ตัวเร่งปฏิกิริยาโลหะ (Metal Catalyst) การรวมโมเลกุลเชิงสายโซ่และสายกลางของ PE จะส่งผลให้ได้ PE ที่มีความหนาแตกต่างกัน สามารถแบ่ง PE เป็น 3 ประเภทตามความหนาแน่นได้ดังนี้

1. โพลิเอทิลีนความหนาแน่นต่ำ (Low Density Polyethylene หรือ LDPE) ความหนาแน่น 0.910 – 0.925 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร
2. โพลิเอทิลีนความหนาแน่นปานกลาง (Medium Density Polyethylene หรือ MDPE) ความหนาแน่น 0.926 – 0.940 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร
3. โพลิเอทิลีนความหนาแน่นสูง (High Density Polyethylene หรือ HDPE) ความหนาแน่น 0.941 – 0.965 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร

บรรจุภัณฑ์อาหาร Low Density Polyethylene

LDPE เป็นพลาสติกที่นิยมใช้มาก และเป็นที่รู้จักในนามของถุงเย็น พวกนี้จะใช้ในการทำถุงฟิล์มหดและฟิล์มยืด และในการผลิตขวดน้ำ ฝาขวด ซึ่งมีคุณสมบัติที่ยืดหยุ่น ทนต่อการทิ่มทะลุและการฉีกขาด สามารถใช้ความร้อนเชื่อมติดผนึกได้ดี โครงสร้างของ LDPE สามารถป้องกันความชื้นได้ดีพอสมควร แต่อาจปล่อยให้ไขมันซึมผ่านได้ง่าย และทนต่อกรดและด่างทั่วไป นอกจากนี้ LDPE ยังมีคุณสมบัติดูดฝุ่นในอากาศมาเกาะติดตามผิว ทำให้ถุงหรือภาชนะที่ทำจาก LDPE ที่เก็บนานอาจมีความเปรอะด้วยฝุ่น

LLDPE สร้างขึ้นภายใต้สภาวะความดันต่ำ และเริ่มเป็นที่นิยมในตลาดตั้งแต่ปลายปี ค.ศ. 1970 ในปัจจุบันตลาด LLDPE มีขนาดใหญ่ถึง 10,000 ล้านกิโลกรัม มักนำมาใช้เป็นชั้นป้องกันความชื้นโดยการเคลือบกับ PE ภายหลังการผลิต คุณสมบัติของ LLDPE เหนือกว่า LDPE ธรรมดา ทำให้ LLDPE เริ่มแทรกแซงตลาดของ LDPE แต่ความขุ่นกว่า LDPE จะเป็นจุดอ่อน ด้วยเหตุนี้ พบกรณีที่นำมาผสมเม็ดพลาสติกทั้งสองชนิด โดยผสม LLDPE และ LDPE ในอัตราส่วน 50/50

บรรจุภัณฑ์อาหาร High Density Polyethelene (HDPE)

HDPE เป็นพลาสติกที่ใช้งานบรรจุภัณฑ์อาหารน้อยกว่า โดยส่วนใหญ่จะใช้ในการผลิตขวด เนื่องจากมีความหนาแน่นที่สูง ทำให้ HDPE มีความเหนียวและทนต่อการซึมผ่านได้ดีกว่า PE ที่มีความหนาแน่นต่างๆ กัน อย่างไรก็ตาม HDPE ยังไม่สามารถป้องกันการซึมผ่านของก๊าซได้ดีพอ ดังนั้นการใช้งาน HDPE ส่วนใหญ่เป็นเกี่ยวกับการผลิตขวด นอกจากขวดแล้ว HDPE ยังสามารถใช้เป็นฟิล์มหรือถาดที่ไม่ต้องการความใสมาก

(2) บรรจุภัณฑ์อาหาร โพลิโพรพิลีน (Polypropylene-PP)

PP มักนิยมใช้ในรูปแบบของถุงร้อน คุณสมบัติเด่นของ PP คือความใสและความสามารถในการป้องกันความชื้นได้ดี ซึ่งทำให้ PP มักถูกนำมาใช้ในการผลิตถุงร้อนที่ต้องการความทนทานต่อความชื้น อย่างไรก็ตามความสามารถในการป้องกันการซึมผ่านของก๊าซของ PP ยังไม่เหมาะสมเท่าบางชนิดของพลาสติก นั่นเพราะช่วงอุณหภูมิที่เหมาะสมในการหลอม PP มีความยาวเวลาที่สั้น ทำให้เชื่อมติด PP ได้ยาก นอกจากนี้ ฟิล์มประเภท OPP ที่มีโครงสร้างโมเลกุลเรียงตามทิศทางเดียวกันจะไม่สามารถเชื่อมติด PP ได้เลย คุณสมบัติอื่นๆ ของ PP คือความมีจุดหลอมเหลวสูงทำให้เหมาะสมในการผลิตบรรจุภัณฑ์อาหารสำหรับใช้รับอาหารร้อน (Hot-Fill)

การใช้งานของ PP กับบรรจุภัณฑ์อาหารมีดังนี้

• ใช้บรรจุอาหารร้อน เช่น ถุงร้อน (รูปแบบใส)
• ใช้บรรจุอาหารที่ต้องผ่านความร้อนเพื่อฆ่าเชื้อ โดยใช้ PP เป็นวัสดุที่ใช้ผลิตถุงร้อน ซึ่งเป็นทางเลือกแทนกระป๋องโลหะ บางครั้งเรียกว่า “ถุงร้อนทนความร้อน” (Retort Pouch) หรือ “กระป๋องยืดได้” (Flexible Can)
• ใช้ทำถุงบรรจุผักและผลไม้สด
• ใช้ทำซองบรรจุอาหารแห้ง เช่น บะหมี่สำเร็จรูป (Instant Noodle) และอาหารที่มีไขมันและอายุการเก็บรักษาไม่สูง เช่น คุกกี้ (Cookie) และถั่วทอด
• ใช้ทำกล่องอาหาร ลัง ถาด และตะกร้า
• ในการขนส่งสินค้ายังมีการใช้ PP อย่างแพร่หลาย เช่น ถุงพลาสติกสาน (Woven Sacks) ที่มีขนาดบรรจุมาตรฐาน 50 กิโลกรัม ซึ่งมีความทนทานต่อการใช้งาน และก้าวสู่การผลิตถุงใหญ่ขนาด FIBC (Flexible Intermediate Bulk Containers) เพื่อใช้บรรจุสินค้า

(3) บรรจุภัณฑ์อาหาร โพลิเอทิลีน เทเรฟทาเลต (Polyethylene Terepthalate-PET)

PET เป็นพลาสติกที่ถูกคิดค้นขึ้นมาเพื่อใช้ในการบรรจุน้ำอัดลม โดยเฉพาะน้ำอัดลม และน้ำดื่ม นอกจากขวดแล้ว ฟิล์ม PET ยังถูกนำมาใช้ในการผลิตภาชนะสำหรับอาหาร โดยมีคุณสมบัติที่มุ่งเน้นความใสแวววับเป็นประกาย ทำให้ได้รับความนิยมในการบรรจุน้ำมันพืชและน้ำดื่ม นอกจากขวดแล้ว ฟิล์ม PET ในรูปของซองยืดได้ (Stand-Up Pouch) ยังมีการนำมาใช้ในการบรรจุอาหารแห้ง เช่น ผลไม้แช่แข็ง ขนมโกโก้ (Chocolate) ซึ่งต้องการความแข็งแรงในการบรรจุในรูปแบบซอง

สรุปได้ว่า บรรจุภัณฑ์อาหารที่ผลิตจากพลาสติกมีความหลากหลายในประเภทและการใช้งาน แต่ละชนิดของพลาสติกมีคุณสมบัติที่แตกต่างกัน ทำให้เหมาะกับการใช้งานในสถานการณ์และเงื่อนไขต่างๆ ของบรรจุภัณฑ์และอาหารที่ต้องการบรรจุเอาไว้

Credit: foodnetworksolution.com

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์อาหาร บรรจุภัณฑ์พลาสติก

บริษัท เค.วี.เจ. ยูเนี่ยน จำกัด
70 ถนนพระรามที่ 3
แขวงบางคอแหลม
เขตบางคอแหลม
กรุงเทพฯ 10120

T: 02 289 1996
F: 02 292 1223
E: [email protected]
LINE: @tul2062b